Þo Þk Þ kCßv íF ÚCqDF PvDìv qC kDëp¾

ÚCoDÆlÛC Pvk qC p¿Û Þk éF Ökq ÌÛq ÚßV XÜJ Þ év
,lñßv Þ éwÛCp¾ ok xëoDJ , ÚlÜÎ , ÝìÎpF êDç Pw¡Û
éÏìvßF ælz mDiNC êDç PvDìv qC DèÜN éÛ ÚDÛA éÆ ÙO¾Dëok Þ
.lÛoCk uCpç rìÛ Úlz oClìF qC éÇÏF ,lÛpGh íF ÚDèV ÉorF êDèNolÂ

,lÜÆ qDF Co íÏ× kDèÛ êßwF ÁDNC kßF oCp éÆ DèÛA qC íÇë éGÜ¡Çë
.kpÇì× êqDF ÅDOÎDJ êÞo pF Co ÁDNC ælÜëßV ¢ÃÛ Þ kßF ÚCkpÊpv kßh
éÆkpÇì× DµkC PvC ívDÜz ÚCpëC yC éOzo P¿Ëì× éÆ ÞC
êqDvqDF Co DèìFCph lÜOwÛCßOÛ pËëk ÚDìÛCpëC ,DèÎß»× éÏØd qC xJ
ÍDv 57 ok éÆ DëßÊ ÚD¡ëC .lÜÜÆ Þok ÖlÜÊ oDFÞk íÎDv Þ ækpÆ
DØÆ ok éÆ ECßh ok éÛ , ÚCpëC ÚkpÆkDFA Þ êßÏèJ íçD¡ÜçDz
.lÛkpF í× pwF

PvC ælz Mßµk ÚDØèì× Èë DèÜN ÚD¡ëC kßh éÆ P¿Ê í×Þk éGÜz év
kßF ælìÜ¡Û Ík yßÊ DF éÆ uDÜz ÚCpëC Dë íÎÞC Þ , æoDÇaìç Þ
Co (pìÊ pN Co æCo Þ qDv íñ íO¡Æ , PvC oDìwF æCo È¡h æo qC )
. PvC é×DÜNßµk ÚkDOvp¾ Þ MDÆoClN Íßòw× ,êpèKv ECpèv qC
DF lÜçCßiì× Þ lÜOwç ívDìv íÜçm ÚDÊlÛD× Hõ DèÛA éÆ P¿Ê ÞC
.lÜÜÆ íÛDGN qÞp×C ækoßh PwÇz ÚDèÏFC qC íhpF
PvCßh Ý× qC Þ P¿zApF ælz ¯G¨ ÚD¡ND¾CpOµC ÖDØN lìÜz éÇìÛD×q
PvC ælz ¯G¨ éÆ lÛClì× yoDÇØç DëA lìvpJ Þ ÖpGF ÝìF qC Co ÙÏì¾ éÆ
ÚÓßòw× qC íÇë Co DØz Þ lÛkrì× ½pd ÅDOÎDJ êÞo pF ÚD¡ëC ÙO¿Ê Þ
cDGzC qC íeGz DèÜN éÆ P¿Ê ÚDÜaØç ÞC .lÛC ækpÆ í¾p·× MDÆoClN
¢OÂÞ kßh í¥iz íÊlÛq êDçoDÆ êCpF éÆ Cpëq , lzDF í× DØÛ ívDìv
ÚkDOvp¾ ok íÎÞ lÜÆ qDF lÛCßOìØÛ íOd Co ÚDìÛCpëC êDèÏì× íñ Þ PvC ÙÆ
DF DèÛA éÆ P¿Ê PÃìÃd ok ÞC . PvC kDOvC ælÜÜÆ æCpØÊ êDç Ðì× íñ
lÜÛCßOì× éÆ íÛCpëC PvßJ olÃZ pç lÛoCk ÍDìh kßh êDç ½DÊ Þ Dç ½DÆ
pËëk MoDG·F Þ lÛC ækpÆ Mßµk Co kßh êDè×kA ÖDØN éWìOÛ ok Þ lÜÜÇF
Ýì×qpv Þ DèÛDwÛC qC íçCßiì× éÆ íñDëok íÛCpëC êC ÍDìh íF : P¿Ê
. íñDØÛ ælÛq Co xëkCoDJ oDFpËëk Þ íÜÆ P±D¿d ÚCpëC íñCoßçC

ÚDwÛC êClv ÖC í¤D¥OhC éOzo Ý× éÆ Cpëq , lzDGÛ ÚCpËÛ ÙO¿Ê ÞC éF
,lz lÜçCßh ÅDJ ÅDJ æl×A ÓDF êDèFA ok êqÞo DèØÏì¾ ÝëC ÖDØN Þ PvC
PvDìv éÜe¤ qC Co ÅoDG× êDJ Dë éÆ lÛoCk P¤p¾ ÚD¡ëC qÞo ÚA DN íÎÞ
qC êspÛC lìÎßN êDç æCo éñCoC Þ À¡Æ éF éÇÜëC Dë Þ lÜ¡ÇF oDÜÆ ÚCpëC
kCßv DF ÚDìÛCpëC pËëk DF æCpØç Þ éOhCkpJ EDOØÎDµ EDO¾A Dë lìzoßh oßÛ
êCpF EA Þ kDF ,lìzoßh ÚßaØç ærìÆDJ êDèçCo qC êspÛC lìÎßN êCpF
.lÜÆ yÔN ÚDìÛCpëC êlÜÏFpv Þ êkCqA

Þ koCk lìzoßh í¾DÆ oßÛ , koCk ßÛDGèz ,koCk æDz ÚCpëC oß¡Æ
Co ÚA MDÃeÏ× Þ 1906 ívDvC ÚßÛD DNkoCk ÖqÓ ÚDØÎoDJ Þ pëqÞ PwiÛ
íËÜçDØç ok Co PvC ÚCpëC ok ÚDËØç êpFCpF Þ ÚDÛq êkCqA Ð×Dz éÆ
,lÜÜÆ qÞo éF DìÛk ÐñDw× DF
pËëk Co oßi×kA æÞpÊ ÝëC DèÛA DN lÜçk ÚD¡Û ÐÏ× ÚD×qDv PìÜ×C êCoßz éF
í¡dÞ ÚCoßi×kA Pvk qC ÚDìÛCpëC MDWÛ êCpF Þ lÜÜÇÛ EDwd ÚCpëC PÎÞk
íÛCpëC ÚDËÜçB¡ìJ oDìOhC ok íÂpF ÝìzD× Þ DØìJCßç , íO¡Æ êkCl·N
ÚCpëC éF EDÛ êlìzoßh p¿v Èë DF ÚDÛA DN lÜçk oCp DìÛk pvCpv
.lÜçlF Co é×DÛpF DF yrìh Èë ærìËÛCDçqp× ÚÞok ÚDìÛCpëC éF
yߺA éF Þ lÜÜÆ kCqACo ÚDzoß¡Æ kßh PvlF ÚDìÛCpëC DN
koCk í·ÂCÞ PÎÞk Èë éF qDìÛ ÚCpëC.lÛkpÊqDF kßh íÏÏØÎC ÝìF ækCßÛDh
ÚDÜØzk éÆ PvC ÍDv 28. ¢ÛDÜØzk íËOwGØç éF pçD²N éÛ Þ
PvC ÝìºÞok MCpçD²N ÝìØç Þ lÜÜÇì× pçD²N ÚCpëC íVoDh Þ íÏhCk
íÛCk PvDìv éF pçD²N, êoCk Ýëk éF pçD²N . ækpÆ ECph Co Ökp× ¸¨Þ éÆ
ÚDÛCßV ÚßV éF ÚkDO¾C ækCpV Þ Èvßv Þ yß× P¡× éë . Mol éF pçD²N ,
ÝÜÇì× ÍDìh DÛÞC , Ý¡ÇìØÛ éÆ éÛ , lÜ¡ÇìØÛ Ùç PÎDWh Þ ÚDÛq Þ
ÍDØz êDèië Úlz EA DF éÇÜëC qC оDº . Ý¡ÇF DV ¯Ã¾ DN ÚDWÜëC éÆ
qClÜØ¡ëlÛC Ökp× Þ lz lÜçCßh ækoßh Dëok êDç évßÆ éÏìvßF
. P¡Ê lÜçCßh PdCo ÚD¡Ovk
é¬ßFp× êDèÛDØOhDv íÏhCk êCßç pF æÞÔµ éÆ lÛDØÛ éO¿ÊDÛ
DJÞoC ok êp¿v Þ íeëp¿N , ízqoÞ rÆp× oCrç æk qC ¢ìF êDèFA
êlìzoßh ÙOwìv qC êpìÊ æpèF DF ÍDeF DN 1979 ÍDv qC
. kß¡ì× ÖpÊæÞDÆ íÛCpëC