ÚDOÛDOvÞk Þ ækCßÛDh Þ DØz éF ÚDëDJ íF kÞok Ý× rërµ
ÚDÊÞDFßÛ yoÞpJ Þ yqß×A êCpF éÆ lëkCk ÚD¡Û Ðص ok éÆ DØz
.lìzßÆ í× éÛDÜ×ß× Cß ÖDØN DF æCo ÝëC ok Þ lìÜÇì× oDÆ ÚDÛCßV Þ
, ÈìÛ oClÜJ uDvC pF P¡Noq MDØìÏ·N DF D× lìÛClì× éÆ DØz
PÃìÃd À¡Æ êCpF ÄìÃeN Þ é·ÎD®× éF ÈìÛ oDO¿Ê Þ ÈìÛ oCkpÆ
ÖDØN Þ ÙëkpÆ Ðì¥eN Co DìÛk ÚDëkC ÚDwÛC ÚCßܵ éF kßh kßVÞ
. ÙìO¡Ê CpënJ ÚDV Þ Ík DF êoDËOvo éF Úlìvo êCpF Co æCo ÝëC êDèìOiv
ok ívoDJ MDìFkC éÜìWÜÊ êÞo pF ÖÞCl× oDÆ ÍDv 35 qC xJ ÚßÜÆC
ÚA ok êÞÔwÊßë Þ éìÆpN Þ ÚDÛßë Þ ÍDKÛ Þ lÜç ,DÃëp¾A ,DÇëp×A , DJÞoC , ÚCpëC
ok êspÛC lìÎßN êDç ÙOwìv ÚkpÆ §ßµ oDÆ éÆ ÙçCßiì× PzCk kßVÞ éÆ ÚD×q
. ÙÜÆ ´Þpz ÚCpëC oß¡Æ oCnÊ ÚßÛD ÚCßÜ·F DØz êoDÇØç DF Co ÚCpëC
ækClÛ Pvk qC Co kßh pµD¡× DèÜN éÛ ÐèZ qp× qC ÝOznÊ qC l·F éÆ DØz
¢ëßh PìÎD·¾ éF íÛCßVßÛ ÚCoÞk qC pN Äìص Þ pN ÝzÞo Þ pNDGëq éÇÏF
.lëkßØÛ ÝzÞo ÚCpëC pF æÞÔµ Co DìÛk éÛÓkDµ yoÞpJ Þ yqß×A Ùè× p×C ok
ÚD¡ÛßÛD ÙOwìv ÐìÎlF éÛD×q Ößϵ qC íhpJ ok ÚDìñDJÞoC éÇÜëC
Pëp¡F éF êoCnÊ P×lh ok Þ ækDèÛ ÖDÊ pO¡ìJ pËëk ÈÎDØ× qC lÜOwÛCßN
ÚD¡×kp× é¿ÂÞ íF yÔN Þ í·v éWìOÛ Èz íF lÜëDØÛ HwÆ íëDç ÖDÃ×
.PvC
¢ìJ ÍDv oDèZ êlìzoßh pJ Pvk DF éÆ íÛD×q Ý× éÇÛA ÍDd Þ
oßVCÞ Þ oßV MD×DèNC koß× kÞoÞ ÞlF qC , ÙO¾o ÚCpëC éF éÛ Þ kßÛ ÍDv íÜ·ë
Ép× éÇÛA ÍDd . Ölz êkßFDÛ êDÜ·× DF Ép× éF lëlèN DçoDF Þ éO¾pÊ oCpÂ
. ÖkßF éOhß×A P¡Noq qC æqDN lÎßN êDÜ·× DF Co
Þ PëmC Þ êolFok æD× 11 Þ Pw¡Û ÚCpèN éF Hz éØìÛ ÖCkpOw×A qC DØìJCßç
ÚkCk ECnµ qC l·F ÖDØN í×pz íF DF ÚDÛA . P¡Ê qDºA æp®¿ÎCDF ÚDìÛDV oCqA
DWÛA éF Ý× ÍDGÃOvC êCpF éÆ ÖC ækCßÛDh Þ Ý× éF kDFApè× æDÊkÞp¾ ok í·ØV Pvk
Þ ÞC ÍÞC okD× éÆ lìÛClì× DØz lÜO¿Ê Þ ækpÆ Ý¿ÏN Ý× ÖÞk okD× éF ,lÛkßF æl×A
éÛßÊoDØìF P¡dÞ DF Co ÞC pv Þ íÎDh Co ÞC Ík ÚDÜaÛA Þ.lÛC ækpÆ í¡Ækßh yokCpF
éF ÐëlGN ÚDÛA qC pNlF éVok l¤ íOd éÇÏFlz ÚDÛA qC íÇë DèÜN éÛ ÞC éÆ lÛkpÆ pJ
ok éÆ íÎDd ok . ækCßÛDh kCp¾C pËëk Þ Ý× ÝìF P¡Ê ÐìñCpvC Þ ÝìÎpF Þ ÝìZ oCßëk
Cp× Ýiv ÚDGdD¤ qC ÖClÆ bìç , PzCk kßVÞ í¥iz ÝìzD× XÜJ qC ¢ìF ækCßÛDh
ídCp¬ Co éìÏÃÛ ÐñDvÞ lìzoßh oßÛ qC ækD¿OvC DF ÚCßOì× éÆ éO¾pënKÛ PëlV DF
Co PÇÏØ× êCßç Þ ækCk éµDzC CpÛA ÚDÛCßV yqß×A DF Þ lz oCßv Þ PhDv, ækßØÛ
.kßØÛ ærìÆDJ
, ídCp¬ æCo ok p¿Û ÚßìÏ× ækrÛDJ qC ¢ìF ÚDØÎA ok éÆ íGëpº éÛD×q ÝëC ok
.lÜÎß»¡× PìÎD·¾ éF EA Þ kDF ,lìzoßh êDçÞpìÛ ÚkpÆ é¨pµ Þ ÝOhDv
ÚCpëC Ökp× ÚDV éF íØNC ÈÏÆ ÝOhClÛC éF Ýì×qpv ÚDØç qC pËëk êC ælµ
.lÜ¡Çì× PÂÞ í¡ëlÛC ÅDJ ÚÞlF p¨Dd ÍDd ÚD×q ok lÛÔܾ Þ ¢ìJ ÍDv ív

Co kßh êC ælµ Þ lÜOwç íØNC êDç éÛDh ÈÏÆ ÝOwF ÍDd ok ÚDØÎA ok êC ælµ
ídCp¬ éÏìvßF íñDÇëp×A Þ íwìñßv Þ íñDìÎCpOvC êlìzoßh rñCßV P¾Dëok êCpF
.lÜÜÇì× ækD×A êlìzoßh ælÛpJ êDç íO¡Æ Þ ÝìzD× ÝOhDv Þ

¢ëlÛC ÅDJ ÚClÜØ¡ÛCk qC Mßµk DF éÆ ælìvpÛ ÚA ÚD×q DØz Àëpz p²Û éF DëA
¢ëßh íFA Þ êkDF , êlìzoßh íÏÏØÎC ÝìF ÙìN xëoDJ ok ÞlìKØJ sos uCpN éF
éNßF éF , ækßØÛ ídCp¬ íÏص Þ íÎߤC , íîÜ× êDç é×DÛpF Þ ækßØÛ MDÂÔ× Co
? ÙëoCnÊ ¢ëD×qA
EA Þ ÅDh qC lÛCßOì× pO× æk p®Â DF êÞpÆ êD©¾ Èë ÙìÛClì× éÆ ÍDd
kßz éÎrÎq l¨ Èì×Cpv éF ÐëlGN Þ éOiJ lìzoßh MoCpd DF Þ éO¡Ê éOhDv
? Ùì¡ÇF oD²OÛC lëDF éZ êCpF
Þ íFA êD©¾ íÇë éÆ ækpìz okD× êDç éÜìv Moߤ éF æpÇØìÛ Þk ÝOhDv
¸ëD× éÆ EA éF íFDìOvk DF DèÛDwÛC éWìOÛ ok Þ .lzDGì× íëCßç êD©¾ êpËëk
éF qÞDWN Þ êpËØOv qC Pvk Þ éO¡Ê DÜzA kßh í·ÂCÞ oßÛ DF PvC MDìd
.lÜFDë Pvk êoDËOvo éF DN lÜëDØÛ yÔN , éOzCkpF Clh lì×C éF ÚCpËëk ÁßÃd

ÚDØè× UoDi× lìÛCßOF DØz éaÛDÜZ lëßËì× DJÞoC éëkDeNC ÚßÛD éÆ ÚD×q ÝëC ok
éÇÜëC oD²OÛC ÚÞlF lìñDØÜF êoClÛDØè× ÝOÃìÃd æD× év êCpF ækßØÛ ÐGÃN Co
ÙìñDØÛ Mßµk Co ÚDØÛDOvÞk Þ ækCßÛDh lëDF éÛßËZ .kß¡F DØz ækpF DØz ÚDØè×
rèW× êspÛC lìÎßN ærìÆDJ ÐñDvÞ ælÜÜÆ okD¤ Þ ælÜÜÆ lìÎßN éF Co ÚCpëC éÇÛA pË×
. ÙìñDØÛ
ßZßñDÆ éF éÆ PwÛA pN Pvok Þ pOèF Co yßV kßh qDÊ Þ P¿Û oDÆ ÝëC êCpF
ÍDv Í߬ ÖDØN ok ÙìÛCßOF DN ÙëqDwF íFA êDç éÎßÎ ßZßñDÆ qC Þ ækßØÛ ÐëlGN
êlìzoßh P·Ü¤ ÝëC . ÙìFDë æpèF êlìzoßh Íl O·× êCßç Þ EA PØ·Û qC
æk qC ¢ìF ÚßÜÆ DN Þ éO¡Ê D¾ßÇz ¢ëpNC ok ¢ìJ ÍDv 25 íèÎC ÚCokCpF ¯vßN
oß®ÛDØç íÛCpëC ÅDJ é¡ëlÛC . ælz ækoCnÊ DJÞoC ok éFpWN Èe× éF oDF oCrç
Co ÝëqÞDWO× Þ lçlì× é×CkC íÛD¡¾CoßÛ éF ækßØÛ ÝzÞo Co DìÛk é¡ìØç éÆ
Co kßh Þ lÛkßØÛ pOÊorF D× qC éÆ íÛDÛA , ÚColÛqD× ÍÞC Ökp× qC Mßµk DF
ÅDJ ÅDh qC ,lÛlÛDzßJ í× ÚDìñDëoA kÞoÞ qC ÐGÂ í×pZ êDèvDGÎ qC ækD¿OvC DF
. ÙìñDØÛ æo ¢iFD¿z êDèFA éF ÚCpëC
íF P·ìG¬ À¡Æ éF orh éZDëok ½Cp¬C ok ÚColÛqD× ækDv Ökp×
.Co D× ÚD¡ëC Þ ÙìO¿Ê kÞok Co ÚDÛA D× éÆ lÛkßF Íß»¡× ÅDJ ÅDh pì²Û

ÍDØz ok oCßwèz qC oCrç év ækDV éØ¡Z Þ PzkoÔÆ ok P¡ÎÞ éZDëok
. ÚColÛqD× ÚDOvC ok ¸ÂCÞ ÚCpëC
Þ ÚDëpµ pçD¬ DFDF êDçoCr× , ÚClØç êpO×ßÏìÆ 75 ok ol¤ íϵ oDº
. H¬ olJ DÜìv
Þ íèÎC ÚCokCpF , íÏìÏh okDÛ êDèdp¬ ÝOhDv DF lì¡ØV PiN êqDvqDF
. yÞßÜì× éÇÏ×
!! ÚCpëC ok lÜëDØÜì× oDÆ éF qDºA Dç yÔN jëoDN ÝëC qC Þ éO¡Ê ÐeÜ× Dç kDèV éìÏÆ
êCpF ÚCpèN ÍDØz ÚDÛCßV yÔN éÆ yÔN ÙÏì¾ ÚkCk ¢ëDØÛ Þ Úlëk lì×C DF
. lz éOhDv ¢ìJ ÍDv 18 íëD¿Æ êlè× kDë ælÛq ¯vßN ÚDOwçßÆ ok ¹DF Úlëp¾A
yoDF qC íëDç é¥Â , ÚDëlÜGÏ·Û uDGµ ÚCÞpÆDJ ÚClëÞDV oDRC ÚkoÞA éÜe¤ éF Þ
æoCßËÜv ok ÉpOv Þ ½os í¡çÞtJ Þ íwìÏËÛC Þ ívoD¾ êDèÛDFq éF Ép× Þ pè×
íÂp¾ ; æpìº Þ ÙOwìF , ÙçkoDèZ Dë Þ , ívDÜz Ýì×q ÙWÜJ Þ PwìF ÚCoÞk êDç
.lÜÇìØÛ

êßÎß× ÍÔV éÛDËë éÛCpN

éÛDGz ÖDV qC kßh íF ÙÛDÜZ
éÛDh æCo íOw× q ÙvDÜ¡Û éÆ
ÙO¡Ê yD¾ êlÛo Þ ízÔÂ éF
éÛD»Z Þ ÌÜZ Þ í× rV ÙçCßiÛ
lWw× Þ ECpe× qC éÛDËìF Ölz
éÛDËë Þ lÛo íÃzDµ ok Ölz
êpGÊ oDÛq ÚDì× pF ÙOwGF
éÛD»× pëk ÝF ok ÙOw¡Û
ußÎDv Þ lçq ÙOwÇz æo ok éØç
éÛCk Þ EA ÍDìh qC ÙOznÊ
qClÛCpF Co íOwç kDìÜF DìF
éÛDGz kok DìÂDv oÞDìF
ÚCkpÊ ælÛq Co D× ækDF ÖDV éF
éÛCkÞDV MDìd ÚA oÞDìF
Páµ ÚClì× ok éÆ ÙwØz ÚA Ý×
éÛDëqDN Páµ Þ PvC ¢ho ÙÜN

. êpÜç uoß¾pGÏëÞ ÅoÔÆ íwìÏËÛC éØVpN æCpØç éF ívoDJ íϤC ÚDFq éF ³¾Dd
: 380 DN 358 ée¿¤ qC

pev

, ÙëkDèÛ éÛDiì× æo ok pev uok D×
ÙëkDèÛ éÛDÛDV æo ok Dµk Íߥe×
¢NA lÛq ÐÂDµ lçCq l¤ Ý×ph ok
ÙëkDèÛ éÛCßëk Ík pF D× éÆ ¹Ck ÝëC
kCk D× éF Ä¡µ Ùº XÜÊ ÍqC ÚD®Ïv
ÙëkDèÛ éÛCpëÞ ÍrÜ× ÝëC ok êÞo DN
Co ÚDOF pè× ÝëC qC xJ æo ÙçlÛ Ík ok
ÙëkDèÛ éÛDh ÝëC ok pF ÞC HÎ pè×
kßF ÚCßOÛ Ä¾DÜ× ¢ìF ÝëqC éÂph ok
ÙëkDèÛ éÛClÛo æßìz ÝëqC ykDìÜF
phA éÆ éO¡Êpv íO¡Æ ÝëC kÞpì× ÚßZ
ÙëkDèÛ éÛClÇë pçßÊ ÝëC pv ok ÚDV
kßF Ýëk Þ Ík íF D× ßZ éÆ éÏÎ éOÜØÎC
ÙëkDèÛ éÛCqp¾ Þ oÞpJkph éÆ Co ÚA
³¾Dd ßZ ÙëkßF ßN q íÎDìh éF ¸ÛDÂ
ÙëkDèÛ éÛDËìF Þ PØç ClÊ éZ EoDë
358

oCnËF